zondag 9 oktober 2016

Toiano la Brota

Hoewel het vandaag een rustdag is besluiten we om in de middag toch nog een kleine activiteit te doen. We hadden al langere tijd een bezoek aan het spookstadje Toiano (la Brota) op onze ToDo list staan. Dat ligt hier niet zo ver vandaan in de buurt van Palaia, waar het ook onderdeel van uitmaakt(e). Vorig jaar waren we al eens naar een verlaten tenuta geweest: Villa Saletta. Meer daarover kun je lezen in de blog Villa Saletta, la villa fantasma.
Toiano ligt aan het einde van een onverharde weg, de strada communale di Toiano. In het verleden hadden we al eens vaker de afslag naar Toiano genomen maar konden het niet vinden. Met de TomTom goed ingesteld rijden we er nu zo naar toe. Je moet wel een flink stuk over een onverharde weg maar die is goed te berijden. Met de gaten die hier in de provinciale wegen zitten merk je het verschil soms niet eens.
Ponte Periocolante (gevaarlijke brug)
We parkeren zo'n 300-400 meter voor de toegang tot het plaatsje. Aan de linkerkant voor het dorp ligt niog de begraafplaats waar de vroegere bewoners van het dorp begraven liggen. Om toegang te krijgen tot het dorp moeten we een oude brug over. Dat is ook de reden dat je met de auto niet verder mag, bij de brug staat een bordje "ponte pericolante" oftewel gevaarlijke brug. Het is geen goed idee om tegen de stenen muur van de brug te gaan hangen.

Het is nou ook weer niet zo dat de brug op instorten staat maar goed onderhouden is ie ook niet. De brug is ook een beetje overwoekerd.
De brug is wat overwoekerd

Veilig aan de andere kant van de brug aangekomen lopen we het vrijwel verlaten dorp in. Er is nog één kunstenaar die naar verluidt in het dorp woont maar zo te zien zijn er minstens twee huizen bewoond en is één huis in ieder geval weer van glas voorzien en wordt waarschijnlijk opgeknapt.
sommige huizen lijken bewoond of in ieder geval beter bewaard

De oorsprong van Toiano

De borgo Toiano bestond al in de middeleeuwen en had de vorm van een zogenaamde "Castello" waar je alleen via een brug in kon. Dat was natuurlijk handig als het dorp verdedigd moest worden, hetgeen in het verleden nogal eens het geval was. Zo stond Toiano eerst onder gezag van Lucca, werd daarna onder het domein van Pisa en werd uiteindelijk in 1362 veroverd door Florence. We kunnen dus wel constateren dat die brug niet heel erg veel heeft geholpen. In 1364 werd het plaatsje teruggegeven aan Pisa, echter niet nadat het eerst volledig was verwoest door de Florentijnen.

Vervallen huizen in Toiano

Overigens is dit niet de reden voor het verval dat we heden ten dagen zien want de inwoners bouwden het dorp opnieuw op en vanaf dat moment werd het "Toiano Nuovo" genoemd. Omdat het dorp weer was opgebouwd wilden de Florentijnen het wel weer hebben en in 1406 kwam het wederom onder gezag van Florence.

Tegenwoordig valt het plaatsje net als onze hele omgeving onder de provincie Pisa. Sinds geruime tijd zijn er plannen om in Italië provincies samen te voegen, dus wellicht dat het ooit nog eens onder Livorno zal vallen.

Het verval rond 1960

In de zestiger jaren van de vorige eeuw raakte Toiano in verval. De bewoners trokken weg en de huizen raakten steeds meer vervallen. Op internet zijn nog foto's te vinden van verlaten huizen waarin de vervallen huisraad nog staat en de boodschappen als het ware nog in de kast liggen maar de huizen waar ik nu in kon waren zo ver vervallen dat er vooral puin zichtbaar was. Enkele huizen zijn tegenwoordig met (hang) sloten afgesloten om te voorkomen dat ze betreden worden.

Het grootste deel van de huizen verkeerd in vervallen staat
 
De "beter" bewaard gebleven huizen zijn tegenwoordig met sloten beveiligd
Soms kan je zo naar binnen lopen


Sommige huizen waren helemaal dichtgegroeid met struikgewas, dorens en ander overtollig groen. Andere huizen kon je, heel voorzichtig natuurlijk, nog wel in.
Dat mocht ik eigenlijk niet van Paul want er was overtuigend bewijs dat er soms wel eens delen van plafonds instorten maar ik kon het toch niet nalaten om een paar huizen van binnen te fotograferen. Bovendien, Paul stond alweer aan de ander kant van de brug, te telefoneren....
Een beetje unheimisch is het wel, zo'n ingestort huis, maar ook heel interessant. Lopend door het dorp vraag je je af waarom en wanneer de bewoners het dorp verlaten hebben. Bij sommige woningen kreeg je het gevoel dat ze van de ene op de andere dag vertrokken zijn. Hier en daar trof ik nog een oud wasrek of een roestig stoeltje aan en ooit heeft iemand blijkbaar de moeite gedaan om nog wat luiken en dergelijke te verzamelen voor toekomstige renovatie.
Hier en daar zijn wel tekenen die er op wijzen dat het dorp op zijn minst door 1 persoon bewoond wordt. Zo heeft iemand de moeite genomen om bloembakken met geraniums te plaatsen. Op sommige huizen zaten ook vrij nieuwe sloten.


Deze eigenaar denkt zijn bouwval nog te kunnen verkopen.
weinig kans als je huis er van binnen zo uit ziet

Eén eigenaar is wel heel erg optimistisch over de huizenmarkt in Italië en denkt zijn totaal ingestorte woning, die door struikgewas is overwoekerd en waren de doornstruiken in de kamers groeien nog te kunnen verkopen. Er zit een bordje "Vendesi" (te koop) tussen de verroeste spijlen voor het venster waar al jaren geen glas meer in zit. De toegangspoort tot wat waarschijnlijk eens de schuur was is provisorisch met wat ineen gevlochten ijzerdraad afgesloten. Het houdt wellicht het binnendringen van mensen tegen, maar niet van planten, bomen en dieren.
Ik geef hem dan ook weinig kans in de huidige economische situatie waarin goed bewoonbare woningen in Italië nauwelijks te verkopen zijn, laat staan half ingestorte bouwvallen.

Detail van (deels) ingestort huis

Het verhaal van de mooie maar onfortuinlijke Elvira

Er zijn mensen die beweren dat 's nachts de geest van Elvira rondwaart in de bossen van de Purghe, één van de meest ruige en wilde streken hier in de buurt, tussen Palaia en Volterra. Zij zoekt gerechtigheid voor een brute misdaad die ongestraft bleef.

Elvira Orlandini was een meisje van 22, dochter van boeren uit Toiano. Tijdens de processie van "Corpus Domini" op 5 juni 1947 werd haar keel op brute wijze doorgesneden bij de waterput diep in de bosco di Botro della Lupa waar zij met een kan water ging halen. Familieleden vonden haar na een zoektocht van enkele uren, gelegen in een plas bloed. (of een "lago di sangue" zoals de Italiaanse krant zo mooi kan overdrijven). Halfnaakt, zonder ondergoed, maar de autopsie sloot een seksuele aanval uit en waarschijnlijk is zij pas was ontkleed nadat haar keel was doorgesneden.
In eerste instantie werd haar verloofde (Ugo Ancillotti) gearresteerd, een eveneens 22 jarige oorlogsveteraan. Het proces tegen de verdachte begon in 1949 in Pisa. Als gevolg van de grote media aandacht stonden er elke ochtend honderden belangstellenden in de Via Carmignani, naast het Teatro Verdi. Regelmatig braken er opstootjes uit tussen degenen die hem onschuldig achtten en degenen die van zijn schuld overtuigd waren. Omdat de rechters in Pisa onder die omstandigheden geen eerlijk proces konden garanderen werd het later overgebracht naar Florence. Ook daar verzamelden zich soms meer dan 2000 man en het proces was onderwerp van diverse illegale bookmakers praktijken.
Zo net na het aflopen van de oorlog werd dit verhaal van bloed en liefde opgezogen door het Italiaanse volk dat jarenlang van nieuws verstoken was gebleven. Hierdoor werd deze brute moord
in Toiano een nationaal evenement, gevolgd door de speciale gezanten van alle Italiaanse kranten die een bijna stenografisch verslag van de hoorzittingen publiceerden.
Het proces
eindigde met de vrijlating van de verloofde wegens gebrek aan bewijs. Overigens had hij toen al wel 2 jaar in de gevangenis gezeten.
Behalve de verloofde waren onder de verdachten ook een naast familielid van het slachtoffer en de zoon van een rijke Romeinse familie die haar intrek in Toiano had genomen. Tot op de dag van vandaag is het een mysterie wie de moord heeft gepleegd en waarom. Bij de Botro della Lupa is een gedenkzuil met een foto van de onfortuinlijke Elvira geplaatst.
Dat is een mooie missie voor een volgende vakantie, een bezoek aan de Botro della Lupa.

Terug naar het heden

Het is een vreemde gewaarwording om door zo'n verlaten dorp te lopen. Hier heerst de absolute stilte. De bewoners die er nog wel zijn hebben we niet gezien, alleen verwijzingen naar menselijke activiteit, bijvoorbeeld in de grote zakken kattenvoer die hier en daar lagen om de grote hoeveelheid katten die er rondlopen te voeren. De katten hebben er vrij spel in de huizen en kunnen overal in en uit lopen. Sommige huizen hebben daarvoor wel een flink soort kattenluik (zie hieronder).
Hier en daar hingen briefjes met het verzoek of bezoekers voer voor de katten willen achterlaten als ze het plaatsje bezoeken. Daar hadden wij natuurlijk geen rekening mee gehouden, bovendien, in Nederland kopen we soms al lekkere hapjes voor onze buurpoes Mista, hier mogen de Italianen voor hun eigen katten zorgen.
Dat er goed voor de katten wordt gezorgd blijkt wel uit het lekkere katten bedje dat hieronder is afgebeeld.


Toen ik terug liep heb ik nog even het kerkhof gefotografeerd. Kijk, dood gaan we allemaal, maar niet iedereen komt te liggen op een kerkhofje met zulk mooi uitzicht. Alleen daarvoor zou je als bewoner toch terugkeren naar het dorp.

Helaas lijkt de restauratie die volgens een groot bord had moeten plaatsvinden tussen 2011 en 2016 nooit voltooid te zijn. Ook hier sloeg de crisis (wederom) toe.

 









Geen opmerkingen:

Een reactie posten